Πρότυπα παγκόσμιας εκβιομηχάνισης

του Kaoru Sugihara

μετάφραση: Θεόδωρος Ντρίνιας

Ο Kaoru Sugihara (1948-), καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Κυότο στην Ιαπωνία, και από τις σπουδαίες μορφές του συγκεκριμένου επιστημονικού πεδίου παγκοσμίως, έχει αφιερώσει μεγάλο μέρος της ερευνητικής του δουλειάς στο να αποτυπώσει το διαφορετικό μονοπάτι εκβιομηχάνισης και οικονομικής ανάπτυξης που ακολούθησαν οι χώρες της Ανατολικής Ασίας, ήδη από το 19^ο αιώνα (ίσως και παλαιότερα) σε σύγκριση με το Δυτικό αντίστοιχο, και το οποίο, με περιόδους υφέσεων και εξάρσεων, οδήγησε τη συγκεκριμένη περιοχή του κόσμου να μετατραπεί σταδιακά, με αποκορύφωμα την τελευταία 30ετία, σε επίκεντρο της παγκόσμιας παραγωγής. Συνεχίζοντας τη θεωρητική συμβολή μεγάλων Ιαπώνων μελετητών, όπως ο Akira Hayami (1929-2019), παρακολουθεί πώς αυτό το μονοπάτι χαράκτηκε από την εξελικτική επιλογή της επανάστασης της μανιφακτούρας (industrious revolution-φαινόμενο εντάσεως εργασίας) για την περιοχή της Ανατολικής Ασίας, σε συγχρονία (αλλά και αντίθεση) με τη βιομηχανική επανάσταση (industrial revolution-φαινόμενο εντάσεως κεφαλαίου) που ακολούθησε η Δύση. Το παρακάτω απόσπασμα βρίσκεται στη μελέτη του Sugihara, «The East Asian path of economic development: a long–term perspective», κεφάλαιο στο συλλογικό τόμο «The Resurgence of East Asia. 500, 150 and 50 year perspectives», που εκδόθηκε το 2003 από τις εκδόσεις RoutledgeCurzon (Λονδίνο).

Θ. Ντ.

Πρότυπα παγκόσμιας εκβιομηχάνισης

Με βάση τη συμβατική αντίληψη περί της παγκόσμιας εξάπλωσης της εκβιομηχάνισης, κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 19^ου αιώνα η Βρετανία μετατράπηκε στο παγκόσμιο εργαστήριο, ενώ ο υπόλοιπος κόσμος κατέληξε να εξειδικεύεται στην εξαγωγή πρώτων υλών και ακατέργαστων προϊόντων. Οι χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης, καθώς και οι τότε πρόσφατες αποικίες των Ευρωπαίων, υποστηρίζεται ότι επέτυχαν την εκβιομηχάνιση μαθαίνοντας τις νέες τεχνολογίες και/ή εισάγοντας κεφάλαιο, εργατική δύναμη και μηχανές με τα κέρδη από τις εξαγωγές. Στην ηπειρωτική Ευρώπη, οι παλαιοί φραγμοί στο εμπόριο και στη μετάδοση της γνώσης σταδιακά υποχώρησαν και ένα διεθνές καθεστώς το οποίο θα διευκόλυνε, παρά θα εμπόδιζε, την εξάπλωση της εκβιομηχάνισης αναδύθηκε. Η δημιουργία της Τελωνειακής Ένωσης στη Γερμανία το 1834 και η υιοθέτηση του κανόνα του χρυσού από μια σειρά χωρών της Δυτικής Ευρώπης στα τέλη του 19^ου αιώνα ήταν κάποιες από αυτές τις κινήσεις.